مذهب‌های اختراع شده

امّا تعداد مذاهب مستحدثه:

به طوری که تاریخ نویسان سنّی و شیعه نوشته‌اند مذاهب مستحدثه (از پیش خود ساخته شده) از این قرار است:

1. مذهب حنفی: منسوبست به ابوحنیفه نام او نعمان بن ثابت کوفی است، متولد سنه 80 هجری متوفای 150 هـ ق.

2. مذهب مالکی: منسوبست به مالک بن انس متولد سنه 93 هجری متوفای 179هـق.

3. مذهب شافعی: منسوبست به محمد بن ادریس شافعی متولد سنه 150 هجری متوفاق سنه 204 هـ ق.

4. مذهب حنبلی: منسوبست به احمد بن حنبل متولد سنه 164 هجری متوفاق 241هـ ق.

5. مذهب: سفیان بن سعید ثوری، متولد سنه 97 «65» متوفاق 161 هـ ق.

6. مذهب: حسن بن یسار بصری متولد سنه 21 متوفای 110 هـ ق.

7. مذهب: اوزاعی منسوب به عبدالرحمن بن عمرو متولد سنه 88 متوفای سنه 15 هـ ق.

8. مذهب ابن ثور منسوب به ابراهیم بن خالد کلبی متولد سنه 246 هـ ق.

9. مذهب: الظاهری منسوب به داود بن علی اصفهانی متولد سنه 201 هـ ق.

10. مذهب: جریری منسوب به محمد بن جریر طبری متولد سنه 224 متوفای 310 هـ ق.

11. مذهب: اسحاق متوفای سنه 238 هـ ق.

12. مذهب: سفیان بن عیینه متوفای سنه 198 هـ ق.

13. مذهب: اعمش متوفای سنه 148 هـ ق.

14. مذهب: شعبی متوفای سنه 105 هـ ق.

15. مذهب: عمر بن عبدالعزیز متوفای سنه 101 هـ ق.

16. مذهب: لیث متوفای سنه 175 هـ ق.

بعضی از مورخینن مذاهب دیگری نیز نقل نموده‌اند به این نام: مذهب عایشه، مذهب ابن عمر، مذهب ابن مسعود، مذهب ابراهیم نخعی.

امّا آن‌چه از مذاهب نامبرده تا به حال باقی مانده‌اند فقط همان چهار مذهب معروف و مشهور می‌باشد که نام آن‌ها را ابتدائاً یادآوری نمودیم و اما بقیه آن مذاهب مدت کمی از زمان مقلّدین و پیروانی داشته و سپس منقرض گشته و نام آن‌ها به دست فراموشی داده شد.

شیخ محمد نصرت‌آبادی و نوبختی: آقای بابویهی ما نیازی به این مذاهب منقرض شده نداریم شرح و تفصیل آن‌ها برای ما سودی ندارد استدعا داریم گفتارتان را منحصر در همان مذهب‌های چهارگانه بنمایید و تاریخ آن‌ها را برای ما بیان کنید.

نوبختی: آقای بابویهی ما عوام‌های سنّی چنین می‌پنداریم که این مذهب‌های چهارگانه همه از جانب پیغمبر(ص) است و این‌گونه در ذهن ماها جای گرفته است که این مذاهب چهارگانه در اختیار ما گذارده شده است و هر یک از آن‌ها را که بخواهیم برای خود اختیار کنیم مجاز هستیم و نیز از هر مذهبی به مذهب دیگر می‌توانیم منتقل شویم و همه آن‌ها بر حق هستند بلکه چنین معتقدیم که د ین اسلام همین مذاهب چهارگانه است و بس.

ولی از این تاریخچه‌ای که جناب‌عالی نقل کردید، معلوم می‌شود که امام‌های این مذاهب سال‌های زیادی با پیغمبر(ص) فاصله داشته‌اند در نتیجه چند سؤال برای من پیش آمده که ناگزیرم آن‌ها را از شما بپرسم:

1. مسلمین در آن چند سالی که میان رحلت پیغمبر(ص) و میان تأسیس این مذاهب بوده چگونه به سر برده‌اند و چه مذهبی داشته‌اند؟

2. آیا قرآن کریم این مذاهب چهارگانه را تشریع کرده و آیاتی درباره آن‌ها نازل گردیده است یا نه؟

3. آیا پیغمبر(ص) این چهار مذهب را تصویب نموده‌اند و نامی از آن‌ها در سنت برده شده است یا نه؟

4. چرا در میان آن‌همه مذاهب یاد شده فقط این چهار مذهب رسمیّت پیدا کرده و مابقی آن‌ها منقرض گشته و از بین رفته‌اند؟ آقای بابویهی این موضوع «بحث مذهب» برای ما معظلات و مشکلاتی به بار آورده است جداً از شما درخواست می‌کنیم که این اشکالات ما را حلّ نمایید.

بابویهی: آقای نوبختی حلّ این مشکلات نیاز به یک تحقیق پهناور تاریخی دارد که بایستی ما اولاً عصر حیات پیغمبر(ص) و هم‌چنین زمان‌های پس از رحلت آن حضرت را تا ایام پیدایش این مذاهب مستحدثه زیر نظر بگیریم، سپس علت و اساس تفرقه امت را کنجکاوی نماییم و نیز ایادی و عمّالی که این تشتّت و تفرقه مسلمین را به بار آورده‌اند و این مذاهب چهارگانه را تأیید و تحکیم کرده‌اند بشناسیم تا در نتیجه مشکلات شما حلّ شود و به حقیقت امر روشن گردید.