جلوگیری امام علیه السلام از حکومت معاویه

19. و نیز درباره این صفت «ترک الخدیعة و المکر و الغدر» چنین می‌گویند: «اجتمع الناس عليه جميعاً، فقالوا له: اُكتب يا امير المؤمنين الى من خالفك بولايته ثمّ اعزله، فقال: المكر و الخديعة و الغدر في النار.»

یعنی (یکی دیگر از صفات امیرالمؤمنین علیه السلام آنست که) آن حضرت هیچگاه کسی را فریب نداده، (و در هیچ کاری) مکر و نیرنگ ننموده،

مردم گرد او جمع شده و عرض کردند آن کسی که با شما مخالف است، فعلاً او را به حکومت نصب کن و بعدآً او را خلع نما. علی بن ابیطالب(ع) به آنان فرمود مکر کردن و گول زدن و فریب دادن در آتش است (یعنی این صفت‌های رذیله صاحب خود را به سوی دوزخ می‌برد).

شیخ محمد نصرت‌آبادی: آقای بابویهی این درخواست مردم از آن حضرت چه چیزی بوده و منظور از مخالف او کیست؟

بابویهی: آقای نصرت‌آبادی مقصود آن مردم از این گفتارشان «معاویه» بوده که حکومت شام به او داده شود، و قبلاً هم این موضوع را از امیرالمؤمنین مسئلت نموده بودند، ولی آن حضرت به هیچ وجه آن را نمی‌پذیرفتند.

آقای نصرت‌آبادی تأیید می‌کند گفتار بالا را این کلمات علی بن ابیطالب علیه السلام که از نهج البلاغه نقل می‌شود چنان‌که می‌فرماید:

ـ و من کتاب له علیه السلام الی معاویة جواب عن کتاب منه الیه ـ

و اما طلبک الیّ الشام، فانی لم اکن لاعطیک الیوم ما منعتک امس الخ. [387]

امام علیه السلام در این جواب نامه معاویه فرموده است: امّا این‌که از من حکومت شام را خواستی، من امروز به تو نمی‌دهم آن چیزی را که دیروز از تو منع کرده‌ام..................

و تأیید می‌کند صفت فوق را این گفتار امیرالمؤمنین علیه السلام چنان‌که می‌فرماید: «و الله ما معاویة بادهی منّی، و لکنّه یغدر و یفجر، و لولا کراهیة الغدر لکنت من ادهی الناس و لکن کل غدرة فجرة و کل فجرة کفرة، و لکل غادر لواء یعرف به یوم القیمة الخ.» [388]

امام علیه السلام در این قسمت از کلامش فرموده: سوگند به خدا معاویه از من زیرک‌تر نیست ولیکن او مکر و حیله به کار برده و گناه و نافرمانی می‌کند و به عهد و پیمان پای‌بند نیست (سپس می‌فرماید): و اگر مکر و بی‌وفایی ناپسندیده و نکوهیده نبود (و خداوند برای آن عذاب مقرر ننموده بود) من در این جهت از بزرگ‌ترین مردم بودم، ولی (باید دانست) هر مکر و بی‌وفایی گناهی است و هر گناهی نافرمانی (خداوند) است، و در روز قیامت برای هر عهد و پیمان شکنی پرچمی است که به توسط آن شناخته می‌شود.

[387].نهج البلاغه کتاب 17.

[388].نهج البلاغه خطبه 191.