حاکم باید بار عام دهد تا عموم طبقات مردم با او روبرو شوند

قسمت بیست و یکم از «و اجعل لذوی الحاجات» تا «فی اجمال و اعذار» .

امام علیه السلام در این قسمت از کلامش به مالک امر می‌فرماید که مقداری از وقتش را اختصاص به نیازمندان بدهد به این بیان:

اولاً بایستی حاکم در قسمتی از اوقاتش جلسه عمومی تشکیل نماید و بار عام دهد تا از هر طبقه‌ای از طبقات مردم که احتیاجی دارند بتوانند در حضور او آیند و با شخصش روبرو شوند و بدون واسطه‌ای خواسته‌های خود را به عرض او برسانند.

ثانیاً باید برای خوشنودی خداوند بدون تکبّر با حالت تواضع و فروتنی با اهل مجلس خود همنشینی نماید.

ثالثاً لشکریان و دربانان و پاسداران خود را بازدارد و از آنان جلوگیری کند تا افرادی که در محضر او هستند بتوانند بدون هیچ نگرانی و ترس و لُکنت زبانی مقاصد خویش را برای او بگویند.

رابعاً می‌بایست حاکم در برابر درشتی و ناهمواری اهل مجلس و بدگفتاری آنان تحمّل کند و به روی خود نیاورد، تندی و خودپسندی را از خود دور نماید، تا ایشان بتوانند نیازهای خویش را اظهار کنند، تا خداوند متعال هم برای چنین حاکمی رحمتش را ازانی فرماید.

خامساً چنان‌چه بخواهد چیزی را به یکی از اهل مجلس عطا کند، با خوش‌رویی آن را ببخشد تا برطرف مقابل گوارا گردد.

سادساً اگر حاکم نتواند خواسته بعضی از درخواست کنندگان را برآورد و یا مصلحت نداند، بایستی از ایشان عذرخواهی کند، و با مهربانی با آنان روبرو گردد.