امورهای مشکل را به قرآن و سنّت پیغمبر مراجعه دهید

قسمت چهاردهم از «و اردد الی الله» تا «غیر المفرّقة»

امام علیه السلام در این قسمت از کلامش مالک را راهنمایی می‌کند و می‌فرماید در امورهای مشتبه و مشکل به قران و سنّت پیغمبر(ص) مراجعه نما:

نوبختی: آقای بابویهی منظور از مراجعه به قرآن و سنت پیغمبر چیست خواهشمندم آن را برای ما توضیح دهید؟

بابویهی: آقای نوبختی بدانید اموراتی که برای انسان پیش می‌آید از نظر حکم شرعی بر سه قسم تقسیم می‌شوند: قسمی از آن‌ها محبوبیّت دینی او واضح می‌باشد، و همه می‌دانند که شارع مقدس آن را از مکلّف‌ها خواسته است که باید آن را انجام دهند، مانند نماز، روزه، حج، زکات، خمس و ... قسمتی از آن‌ها یک سلسله چیزهاییست که مورد غضب خداوند است به طوری که همه مطلعند که نباید آن‌ها را مرتکب شوند، مانند: قمار، زنا، رباخواری، استعمال مسکرات، سرقت، خونریزی و .... .

و قسم دیگر از آن‌ها اموراتی است که حکم شرعی آن‌ها واضح نمی‌باشد،  و این قسم را مشتبه می‌نامند.

هرگاه برای حاکم و فقیهی موضوع مشتبهی پیش آید بایستی به محکمات قرآن و یا سنّت معتبر پیغمبر(ص) رجوع کند و از این دو راه حکم شرعی آن را استنباط نماید، و هیچ دانشمندی حق ندارد از پیش خود به رأی و قیاس خویش حکمی را جعل کند و به شرع نسبت دهد، چنان‌که خداوند متعال می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الأمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ» النساء: 59. این آیه شریفه به ما امر می‌کند که اگر در چیزی اختلاف پیدا کردید بایستی به خدا و رسول مراجعه کنید، یعنی اگر آیه محکمه‌آی در این باره یافتید که به همان عمل نمایید و گرنه به احادیث معتبر مسلّم که از ناحیه پیغمبر(ص) رسیده است رجوع کرده و وظیفه خود را مشخّص کنید.

نوبختی: آقای بابویهی من یادم می‌آید، که در مبحث‌های گذشته نقل می‌کردید که فلان شخص اجتهاد کرد پس فلان عمل را انجام داد، خواهشمندم برای ما توضیح دهید که این کار طبق دستور همین آیه شریف بوده است یا نه؟

بابویهی: آقای نوبختی شما به نقطه حسّاسی توجه پیدا کردید، و من اگر بخواهم به این پرسش شما جواب دهم از بحث خودمان باز می‌مانم ولی جناب‌عالی به مبحث روز شنبه 9 ذیحجه برابر با 26 شهریور مراجعه کنید تا مشروحاً به این مسأله روشن شوید و بفهمید که آن افراد نامبرده در آن‌جا، به رأی قیاس خود عمل کرده‌اند، نه آن‌که به قرآن و یا به سنّت پیغمبر(ص) مراجعه نموده باشند.

«فَلا وَرَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا» النساء: 65.