مالک قسم می‌خورد و مدّعی باید شاهد بیاورد

مثلاً شخص خانه مسکونی شما را ادعا می‌کند یعنی می‌گوید: این خانه مال من است. آن شخص را در این‌جا «مُدّعِی» می‌گویند و شما که خانه در دستتان است «منکِر» و «مُدّعی علیه» هستید.

و چنان‌چه این مرافعه به نزد حاکم و قاضی برده شود، قاضی از آن شخص «مدّعی» درخواست «بیّنه» می‌کند، یعنی به او می‌گوید: دو مرد عادل بیاور که شهادت بدهند این خانه مال تست، ولی از شما که «ذوالید» هستید و خانه در دست شما است بیّنه نمی‌خواهد بلکه شما را قَسَم می‌دهد.

آقای نوبختی دلیل گفتار بالا حدیثی است که ذیلاً بیان می‌شود،

153. صحیح مسلّم ط بیروت جلد 3 صفحه 1336 می‌نویسد:

حدثنی ابو الطاهر احمد بن عمرو بن سرح، اخبرنا ابن وهب عن ابن جریح عن ابن ابی ملیکة عن ابن عباس ان النبی صلی الله علیه و سلّم قال: لو یعطی الناس بدعوا هم لا دعی ناس دماء رجال و اموالهم و لکن الیمین علی المدعی علیه. [245]

بابویهی: آقای نوبختی معنای حدیث بالا و مطالبی که ذیل این حدیث در آن کتاب بیان شده است (که من آن را در پاورقی نوشته‌ام) خلاصه همه گفتارهائیست که به عرضتان رساندم ولی آقای نصرت‌آبادی نیاز به ترجمه ندارند و خودشان از روایت فوق و شرح ذیل آن بهره‌مند می‌شوند.

[245].محقق: محمد فؤاد عبدالباقی ذیل حدیث فوق می‌گوید: هذا الحدیث قاعدة کبیرة من قواعد احکام الشرع ففیه انه لایقبل قول الانسان فیما یدعیه بمجرد دعواِه، بل یحتاج الی بینة او تصدیق المدعی علیه، فان طلب یمین المدعی علیه فله ذلک. و قد بیّن صلّی الله علیه و سلم الحکمة فی کونه لایعطی مجرد دعواه لانه لو کان اعطی بمجردها لادعی قوم دماء قوم و اموالهم و استبیح و لایمکن المدعی علیه ان یصون ماله و دمه، و اما المدّعی فیمکنه صیانتهما بالبینة.