5. عثمان و دادن فدک «ملک فاطمه(ع)» را به مروان

یکی دیگر از خلاف‌های بزرگ عثمان اینست: فدکی را که ملک شخصی پیغمبر(ص) بوده است (و آن حضرت در زمان حیات خود به امر خداوند آن را به دخترش فاطمه علیها سلام بخشیده) عثمان آن را به مروان داد، و من شرح این موضوع را ذیلاً به عرضتان می‌رسانم:

فدک روستایی بوده یهودی نشین، فاصله آن تا مدینه منوره دو یا سه منزول بوده است [228] و در سنه 7 هجری مالکینش آن را به رسول الله(ص) واگذار کردند.

به جهت آن‌که وقتی در جنگ خیبر، حصارهای هفت‌گانه آن، به دست مسلمین فتح شد، و این خبر به یهودی‌های فدک رسید، شدیداً در وحشت افتاده، افرادی را از خودشان به خدمت پیغمبر فرستادند و درخواست کردند که آن حضرت متعرض ایشان نشود و با آنان جنگ نکند، در عوض فدک را به حضرتش بدهند، و خود از آن‌جا کوچ کنند.

پیغمبر(ص) به همین گونه با یهودی‌های فدک مصالحه نمودند، و در نتیجه فدک مِلک خالص آن حضرت گردید، و مسلمین در آن هیچ گونه حقّی نداشتند.

141. فدک دارای اشجار فراوانی از خرما، و چشمه جوشانی در آن بوده است و به طوری که ابوبکر جوهری در «السقیفه و فدک» صفحه 104 می‌نویسد، یازده درخت خرما در آن‌جا بوده که پیغمبر(ص) با دست مبارک خود آن‌ها را کاشته بود و هنگام حج که حجّاج می‌آمدند، بنی فاطمه از خرمای آن درخت‌ها برای ایشان هدیه می‌آوردند و آنان هم در عوض مال قابلی به ایشان می‌دادند. وقتی متوکل فدک را به عبدالله بن بازیاد داد، او مردی را به نام بشران بن ابی امیّه به مدینه فرستاد و آن درخت‌ها را قطع کرد، و چون برگشت به بصره فلج گردید. (متن عبارت السقیفه و فدک):

وان فيها احدى عشرة نخلة غرسها رسول الله صلى الله عليه وآله بيده، فكان بنو فاطمة يأخذون ثمرها فاذا اقدم الحجاج اهدوا لهم من ذلك التمر فيصلونهم فيصير اليهم من ذلك مال جزيل جميل فصرم عبدالله بن عمر البازيار ذلك التمر ووجه رجلا يقال له بشران بن ابي امية الثقفي الى المدينة فصرمه ثم عاد الى البصرة ففلج.

دخل و درآمد فدک قابل توجه بوده است، برخی از مورخین عوائد سالیانه آن را بیست و چهار هزار دینار [229] و بعضی تا هفتاد هزار دینار نوشته‌اند.

تأیید می‌کند این گفتار را آن‌که، معاویه در زمان حکومتش فدک را سه بخش کرده، یک سوم از آن را به مروان، یک سوم دیگرش را به «عمرو» پسر عثمان و ثُلث دیگر را به پسر خودش یزید بداد (چنان‌که ذیلاً مدرک آن را نقل می‌کنم) و واضح است که اگر درآمد فدک، اندک و ناچیز بود، معاویه آن را میان سه نفر از سرکردگانش تقسیم نمی‌کرد.

نوبختی: آقای بابویهی: آن‌چه ما تا به حال شنیده‌ایم، غنیمت‌های جنگی را مال جمیع مسلمین می‌دانستند، که می‌بایست آن‌ها را بین همه ایشان تقسیم نمایند، ولی شما می‌گویید فدک ملک شخصی پیغمبر بوده؟ این قضاوت برای چیست؟

[228].در اصطلاح قدیم هر شش فرسخ را یک منزل می‌گفتند.

[229].هر دینار یک مثقال شرعی طلا است و مثقال شرعی هیجده نخود می‌باشد.