آن‌چه علوم را از یک‌د یگر جدا می‌کند موضوع علمست

آقای نصرت‌آبادی پیش از ورود در این مبحث، من مقدمه کوتاهی (که بسیار سودمندست) برای شما می‌گویم تا آن‌که از روی بصیرت و بینایی کامل مطالب آینده را درک نمایید و آن مقدمه اینست:

در جهان هستی علوم بی‌شماریست که هر کدام از آن‌ها اثرهایی مخصوص به خود دارند، و هر کدام از آن علوم، مجهول‌های خاصی را حل می‌کنند.

هر ع لمی دارای موضوع جداگانه ایست که به توسط آن موضوع، از علوم دیگر جدا و منفصل می‌شود مثلاً موضوعِ علمِ منطق: مُعرِّف و حُجّت، موضوعِ علمِ فقه افعال مکلف، موضوعِ علمِ نحو کلمه و کلام و موضوع ِ علمِ طبّ بدن انسان می‌باشد و ......

اگر فرضاً موضوع در میان علوم نمی‌بود، مسایل علمیه با یک‌دیگر مختلط و مشتبه می‌شدند، به طوری که جدا کردن آن‌ها را از یک‌دیگر زحمت فراوانی را به بار می‌آورد.

موضوع هر علم دارای افراد بسیاریست و هر یک از این افراد ا حکام فراوانی دارند، و بحث‌هایی که اطراف احوالات موضوع و اطراف آن افراد می‌شود، آن بحث‌ها را مسایل آن علم می‌گویند.

آقای نصرت‌آبادی من در این‌جا مثالی برای شما می‌آورم تا به طور دقیق مطالب بالا را دریابید:

مثلاً موضوع در علم حساب «عدد» است که این علم را از جمیع علوم دیگر جدا می‌کند این عدد «که موضوع علم حساب به شمار می‌رود) دارای افراد بی‌شماریست، و از ترکیب این افراد، شکل‌های مختلفی تشکیل می‌شود: به نام جمع، تفریق «منها» ضرب، تقسیم، کسر، تناسب و .... هر یک از این اشکال شرایط و احکام جداگانه‌ای دارند و به توسط هر شکلی یک نوع مجهول ریاضی حل می‌شود که با شکل دیگر حلّ نمی‌گردد، و بحث‌هایی که در این علم حساب اطراف این اشکال و شرایط و احکام آن‌ها مطرح می‌کنند، آن‌ها را مسایل این علم می‌گویند. ـ به همین علم قیاس کنید جمیع علم را ـ